TRƯỜNG CHÍNH TRỊ - GIA LAI
Nâng cao chất lượng giảng dạy, học tập môn học tư tưởng Hồ Chí Minh ở Trường Chính trị tỉnh Bình Định
Tham luận của Trường Chính trị tại Toạ đàm khoa học cấp tỉnh Kỷ niệm 130 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, do Trường Chính trị phối hợp với Ban Tuyên giáo Tỉnh uỷ tổ chức, ngày 18/5/2020.
1. Quá trình hình thành và phát triển môn học tư tưởng Hồ Chí Minh trong các chương trình trung cấp lý luận chính trị ở trường chính trị tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương
Tư tưởng Hồ Chí Minh có vị trí, vai trò quan trọng trong công tác lý luận của Đảng nói chung, chương trình giảng dạy trung cấp lý luận chính trị nói riêng. Từ dấu mốc “Đảng lấy chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động”[1] tại Đại hội VII (6/1991) của Đảng, đến nay môn học này đã trở thành một ngành khoa học, bộ môn khoa học chính trị không thể thiếu trong các chương trình, bậc học của hệ thống giáo dục quốc gia. Đối với chương trình trung cấp lý luận chính trị - hành chính, môn học Tư tưởng Hồ Chí Minh được giảng dạy ở hệ thống các trường Chính trị tỉnh, thành phố từ sau Đại hội lần thứ VII của Đảng Cộng sản Việt Nam, ngày càng khẳng định được vai trò, vị trí trong khung chương trình đào tạo. Việc giảng dạy môn học này đã cung cấp một khối lượng lớn tri thức khoa học của tư tưởng Hồ Chí Minh về các vấn đề của cách mạng Việt Nam. Từ cách mạng giải phóng dân tộc đến cách mạng xã hội chủ nghĩa, cốt lõi là độc lập dân tộc gắn liền chủ nghĩa xã hội. Đồng thời, thông qua việc giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh, còn bồi dưỡng lý tưởng cách mạng, tình cảm, thái độ và niềm tin sâu sắc cho đội ngũ cán bộ, đảng viên vào công cuộc đổi mới, phát triển đất nước.
Thực hiện quyết định số 88-QĐ/TW, ngày 05/9/1994 của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa VII), sau khi có ý kiến thống nhất của Học viện Hành chính quốc gia, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh đã ban hành quyết định số 39-QĐ/GĐ, ngày 01/6/1996 về Chương trình trung học chính trị và giao cho Vụ Các trường chính trị của Học viện tổ chức biên soạn giáo trình. Trong chương trình, giáo trình Trung học chính trị biên soạn theo Quyết định 39-QĐ/GĐ, lần đầu tiên bộ môn Tư tưởng Hồ Chí Minh được đưa vào Phần học thứ IV của chương trình.
Bộ môn Tư tưởng Hồ Chí Minh ban đầu được phân công cho khoa xây dựng đảng (ở một số trường đảng tỉnh trước đây gọi là khoa công tác Đảng) quản lý, giảng dạy. Trong chương trình Trung học chính trị, môn học Tư tưởng Hồ Chí Minh được đưa vào giảng dạy với 4 bài, 20 tiết giảng. Về cơ bản, nội dung các chuyên đề xoay quanh những vấn đề lớn trong tư tưởng Hồ Chí Minh: 1. Nguồn gốc, quá trình hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh; 2. Những nội dung cơ bản của tư tưởng Hồ Chí Minh; 3. Đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; 4. Tư tưởng Hồ Chí Minh soi sáng công cuộc đổi mới hiện nay.
Đến năm 2002, theo quyết định số 484/2002/QĐ-HVCTQG ngày 11/12/2002 về việc ban hành “Chương trình đào tạo cán bộ lãnh đạo của Đảng, chính quyền, đoàn thể nhân dân cấp cơ sở” (hệ trung cấp lý luận chính trị). Chương trình này thay thế cho chương trình Trung học chính trị và được thực hiện thống nhất ở tất cả các trường chính trị tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương từ ngày 01/01/2003. Bộ môn Tư tưởng Hồ Chí Minh tiếp tục có sự thay đổi về nội dung, số lượng bài được bổ sung thêm, thành 8 bài, đều là những nội dung cốt lõi, rất quan trọng trong hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh, bao gồm: 1. Nguồn gốc, quá trình hình thành và phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh; 2. Tư tưởng Hồ Chí Minh về độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội; 3. Tư tưởng Hồ Chí Minh về Đảng Cộng sản Việt Nam trong điệu kiện đảng cầm quyền; 4.Tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước của dân, do dân, vì dân; 5. Tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết; 6. Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức; 7. Phong cách Hồ Chí Minh; 8. Học tập, vận dụng và phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh trong sự nghiệp đổi mới.
Thực hiện theo quyết định số 184-QĐ/TW ngày 03/9/2008 của Ban Chấp hành Trung ương về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của trường chính trị tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Lúc này, cơ cấu tổ chức của trường thành 4 khoa, 3 phòng. Khoa Lý luận cơ sở trước đây đổi tên thành Khoa Lý luận Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Và từ thời điểm 2008 thì bộ môn Tư tưởng Hồ Chí Minh chuyển về khoa lý luận Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh quản lý, giảng dạy. Như vậy, từ năm 2008 đến nay, môn học Tư tưởng Hồ Chí Minh đã trở thành một môn học độc lập và ngày càng được khẳng định vai trò, vị trí trong chương trình trung cấp lý luận chính trị. Tuy nhiên nội dung của môn học có sự thay đổi qua nhiều giai đoạn. Thực hiện quyết định 184-QĐ/TW, Giám đốc Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh đã ban hành Quyết định 1845/QĐ-HVCT-HCQG ngày 29/7/2009 về “Chương trình đào tạo cán bộ lãnh đạo, quản lý của Đảng, chính quyền, đoàn thể nhân dân cấp cơ sở” (hệ Trung cấp lý luận chính trị - hành chính), được thực hiện thống nhất ở các trường chính trị tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương từ ngày 01/9/2009. Gồm các bài: 1. Nguồn gốc, qúa trình hình thành và phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh; 2. Tư tưởng Hồ Chí Minh về độc lập dân tộc gắn liền với CNXH; 3. Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam; 4. Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam; 5. Tư tưởng Hồ Chí Minh về Nhà nước của dân, do dân, vì dân; 6. Tư tưởng Hồ Chí Minh về dân vận; 7. Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức cách mạng; 8. Tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa.
Đến năm 2014, căn cứ theo quyết định số 1479/QĐ-HVCTQG ngày 21/4/2014 của Giám đốc học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, với chủ trương rút gọn chương trình đào tạo trung cấp lý luận chính trị - hành chính, thì hầu hết các môn học trong trường trình bị giảm tải và rút ngắn nhiều chuyên đề, trong đó có bộ môn tư tưởng Hồ Chí Minh. Từ đó đến nay, môn Tư tưởng Hồ Chí Minh được gọi là phần học I.2 trong bộ môn những vấn đề cơ bản của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, với 5 bài: 1. Nguồn gốc, quá trình hình thành và phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh; 2. Tư tưởng Hồ Chí Minh về độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội; 3. Tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết; 4. Tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước của dân, do dân, vì dân; 5. Tư tưởng Hồ Chí Minh về cán bộ và công tác cán bộ. Theo Quyết định số 3136/QĐ-HVCTQG ngày 14 tháng 7 năm 2016 của Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, bài 5 được tăng thêm 4 tiết giảng.
Ngay sau khi Ban Bí thư Trung ương Đảng ban hành Quy định 09-QĐ/TW ngày 13/11/2018 về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của trường chính trị tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh đã ban hành Hướng dẫn 614-HD/TW ngày 26/12/2018 về thực hiện chương trình đào tạo Trung cấp lý luận chính trị - hành chính. Phần học tư tưởng Hồ Chí Minh tiếp tục được thực hiện như Quyết định 3136/QĐ-HVCTQG.
2. Một vài đánh giá chung về chất lượng giảng dạy phần học tư tưởng Hồ Chí Minh tại Trường Chính trị tỉnh Bình Định trong giai đoạn hiện nay
Qua nhiều năm giảng dạy môn học (phần học) Tư tưởng Hồ Chí Minh trong các chương trình trung cấp lý luận chính trị ở Trường Chính trị tỉnh Bình Định, đã đạt được những kết quả nhất định. Chuyển tải cho người học những nội dung cơ bản của tư tưởng Hồ Chí Minh và quá trình vận dụng của Đảng ta trong sự nghiệp đổi mới. Góp phần vào công tác xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam ngày càng trong sạch, vững mạnh, đưa việc “học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” của cán bộ, đảng viên hiệu quả, thực chất và lan tỏa sâu rộng trong quần chúng nhân dân. Đội ngũ giảng viên không ngừng phát triển cả về số lượng lẫn chất lượng, trình độ chính trị, chuyên môn và phương pháp giảng dạy luôn được đổi mới, nâng cao. Từ chỗ chưa có cử nhân tư tưởng Hồ Chí Minh, đến nay trường đã có 01 thạc sỹ chuyên ngành Hồ Chí Minh học. Tất cả giảng viên giảng dạy môn Tư tưởng Hồ Chí Minh đều là đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam có bản lĩnh chính trị vững vàng, có đạo đức, phẩm cách và lối sống trong sáng, lành mạnh. Không ngừng học hỏi, nâng cao trình độ kiến thức, tác phong, phương pháp và kỹ năng công tác, đáp ứng ngày càng tốt hơn trước những yêu cầu, nhiệm vụ mới.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được thì công tác giảng dạy môn học Tư tưởng Hồ Chí Minh ở Trường Chính trị tỉnh vẫn còn hạn chế, bất cập, chất lượng giảng dạy có bước nâng lên nhưng còn chậm so với yêu cầu đặt ra. Chương trình, nội dung môn học tuy đã được đầu tư điều chỉnh, đổi mới trong những năm vừa qua, nhưng hiện nay đã có biểu hiện bị khô cứng, lạc hậu so với thực tiễn sinh động đang thay đổi nhanh chóng, chưa tạo sự hấp dẫn đối với người học. Nội dung một số bài giảng chưa đảm bảo được thật đầy đủ các yêu cầu học thuật của môn học, chưa đáp ứng được nhu cầu của đối tượng người học là đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý rất đa dạng về nghề nghiệp, chuyên môn, vị trí công tác. Đặc biệt, việc lồng ghép, gắn lý luận với thực tiễn nói chung và thực tiễn ở tỉnh nhà nói riêng trong các bài giảng còn ở một mức độ khiêm tốn. Một số bài giảng vẫn thiên về thuyết trình một chiều, sự tương tác giữa người dạy và người học chưa đồng đều, đôi khi chỉ mang tính hình thức. Việc khai thác các phương tiện kỹ thuật phục vụ giảng dạy và học tập còn hạn chế. Nhiều trường hợp sử dụng máy chiếu chỉ để thay cho viết bảng. Nghị quyết 32 –NQ/TW của Bộ Chính trị, ngày 26 tháng 5 năm 2014 đã chỉ rõ: “Nội dung, chương trình đào tạo, bồi dưỡng chậm được đổi mới, bổ sung, cập nhật, còn trùng lặp, chưa đáp ứng yêu cầu nâng cao năng lực hoạt động thực tiễn, rèn luyện tư tưởng chính trị, đạo đức, phong cách lãnh đạo, quản lý. Phương pháp giảng dạy, học tập chậm được đổi mới, nặng về truyền đạt kiến thức, chưa phát huy được tính tích cực, sáng tạo của học viên”[2].
3. Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy môn tư tưởng Hồ Chí Minh
a) Tiếp tục đổi mới nội dung, chương trình môn học
Nâng cao chất lượng giảng dạy môn học phải bắt đầu từ việc đổi mới nội dung, phương pháp tổ chức học tập, phương pháp truyền thụ kiến thức cũng như chất lượng các bài giảng, nhằm đưa lại hiệu quả cao nhất. Muốn vậy, trước hết lãnh đạo khoa phải có sự chỉ đạo quán triệt các giảng viên trong khoa thực hiện tốt hoạt động giảng dạy của khoa, các giảng viên phải luôn bám sát yêu cầu nhiệm vụ chính trị; phương hướng, mục tiêu, phương châm của khung chương trình của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh để quán triệt, tổ chức, triển khai trên tinh thần chủ động, sáng tạo nhưng không làm trái quan điểm, nguyên tắc của Giám đốc Học viện đã phê duyệt. Các giảng viên phải nhận thức đổi mới chương trình, nội dung môn học không có nghĩa là thay đổi hoàn toàn, mà phải kế thừa, phát triển những kết quả đã đạt được; những nội dung phù hợp với tình hình mới cần tiếp tục duy trì; dành thời lượng cho từng nội dung trong bài giảng một cách phù hợp, phải xác định được nội dung trọng tâm của từng chuyên đề để xây dựng, biên soạn giáo án một cách hợp lý.
b) Tiếp tục đổi mới phương pháp giảng dạy theo hướng tích cực
Tiếp tục đổi mới phương pháp giảng dạy lý luận chính trị theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của người học; gợi mở, thảo luận, trao đổi thẳng thắn, đối thoại có trách nhiệm giữa giảng viên và học viên, kết hợp với ứng dụng hiệu quả công nghệ thông tin và các phương tiện hiện đại. Với những yêu cầu cụ thể là: “Giảm thời gian thuyết trình của giảng viên. Trong một buổi giảng bài, giảng viên chỉ được thuyết trình tối đa 75% tổng thời gian; thời gian còn lại giành cho trao đổi, thảo luận. Giảng viên lên lớp bắt buộc phải soạn bài trên phần mềm trình chiếu (Power Point), trao đổi với học viện qua E-mail, qua phần mềm quản lý đào tạo”[3]. Đó cũng là thực hiện những chỉ dẫn của Hồ Chí Minh về việc dạy và học theo tinh thần chủ động, tự học, do vậy người giảng viên “Phải nâng cao và hướng dẫn việc tự học”[4].
c) Tiếp tục từng bước nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên giảng dạy môn học tư tưởng Hồ Chí Minh trong thời gian tới
Nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên giảng dạy môn học tư tưởng Hồ Chí Minh là nâng cao tư tưởng, đạo đức; nâng cao trình độ chuyên môn cho đội ngũ giảng viên.
Đặc điểm của nghề dạy học, không chỉ có dạy kiến thức, mà còn có yếu tố dạy người. Cho nên, giảng viên không chỉ là người học rộng biết nhiều mà còn phải là người có phẩm chất đạo đức. Chính nhân cách, đạo đức của người giảng viên có ảnh hưởng và nói lên nhiều điều với học viên. Muốn giảng dạy giảng dạy môn học nhằm sửa chữa được tư tưởng, nâng cao đạo đức cách mạng cho người học, thì trước hết người giảng viên phải tự tu dưỡng, tự sửa chữa được tư tưởng, con người mình theo yêu cầu của thời đại, thì mới có thể hoàn thành sứ mệnh giảng dạy môn học tư tưởng Hồ Chí Minh cho cán bộ, đảng viên.
Bên cạnh đó, làm theo tấm gương Hồ Chí Minh, giảng viên giảng dạy lý luận nói chung, Tư tưởng Hồ Chí Minh nói riêng phải phấn đấu thành một nhà sư phạm có kiến thức sâu rộng. Bác đã ví mỗi giảng viên như “người huấn luyện”. Người cũng nhấn mạnh rằng, “không phải ai cũng huấn luyện được”. Nghĩa là mỗi giảng viên “muốn huấn luyện được”, ngoài kiến thức sâu rộng phải thường xuyên rèn luyện nghiệp vụ sư phạm: “Phải tìm cách dạy. Dạy cái gì, để học trò hiểu chóng, nhớ lâu, tiến bộ nhanh”[5]. Đội ngũ làm công tác chuyên môn từ biên soạn giáo trình, thiết kế bài giảng đến những người trực tiếp đứng lớp giảng dạy, cần phải không ngừng học hỏi, nghiên cứu khoa học, tiếp cận các kiến thức mới. Tích cực tham gia nghiên cứu khoa học chuyên ngành, viết các bài tạp chí, chuyên sâu vào những vấn đề chi tiết, cụ thể của một nội dung nào đó trong giáo trình, trong bài giảng. Tạo ra và tận dụng các diễn đàn như hội thảo, toạ đàm khoa học để trao đổi, bàn luận các nội dung, các vấn đề chuyên môn, các vấn đề phương pháp giảng dạy. Nhằm bồi dưỡng cho giảng viên không những đủ các kiến thức cơ bản mà còn phải cập nhật được những kiến thức mới, làm chủ được kiến thức, làm chủ được buổi giảng trên lớp, thậm chí là luận giải được những vấn đề mới từ nhu cầu, đòi hỏi của người học hay thực tiễn công việc đặt ra.
Để không ngừng nâng cao chất lượng giảng dạy môn học Tư tưởng Hồ Chí Minh trong thời gian tới, cần phải quán triệt và thực hiện đồng bộ các giải pháp trên. Và đặc biệt để những biện pháp đó đạt được hiệu quả tối ưu, cần đầu tư về cơ sở vật chất và tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng, Ban giám hiệu, các khoa chuyên môn, phòng chức năng đối với công tác giảng dạy. Đây là những giải pháp cơ bản, chủ yếu để nâng cao chất lượng giảng dạy môn học Tư tưởng Hồ Chí Minh ở trường Chính trị tỉnh Bình Định, đáp ứng ngày càng cao những đòi hỏi cả về lý luận và thực tiễn phục vụ cho công cuộc đổi mới, phát triển đất nước nói chung và tỉnh Bình Định nói riêng trong giai đoạn mới./.
Tư tưởng Hồ Chí Minh có vị trí, vai trò quan trọng trong công tác lý luận của Đảng nói chung, chương trình giảng dạy trung cấp lý luận chính trị nói riêng. Từ dấu mốc “Đảng lấy chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động”[1] tại Đại hội VII (6/1991) của Đảng, đến nay môn học này đã trở thành một ngành khoa học, bộ môn khoa học chính trị không thể thiếu trong các chương trình, bậc học của hệ thống giáo dục quốc gia. Đối với chương trình trung cấp lý luận chính trị - hành chính, môn học Tư tưởng Hồ Chí Minh được giảng dạy ở hệ thống các trường Chính trị tỉnh, thành phố từ sau Đại hội lần thứ VII của Đảng Cộng sản Việt Nam, ngày càng khẳng định được vai trò, vị trí trong khung chương trình đào tạo. Việc giảng dạy môn học này đã cung cấp một khối lượng lớn tri thức khoa học của tư tưởng Hồ Chí Minh về các vấn đề của cách mạng Việt Nam. Từ cách mạng giải phóng dân tộc đến cách mạng xã hội chủ nghĩa, cốt lõi là độc lập dân tộc gắn liền chủ nghĩa xã hội. Đồng thời, thông qua việc giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh, còn bồi dưỡng lý tưởng cách mạng, tình cảm, thái độ và niềm tin sâu sắc cho đội ngũ cán bộ, đảng viên vào công cuộc đổi mới, phát triển đất nước.
Thực hiện quyết định số 88-QĐ/TW, ngày 05/9/1994 của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa VII), sau khi có ý kiến thống nhất của Học viện Hành chính quốc gia, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh đã ban hành quyết định số 39-QĐ/GĐ, ngày 01/6/1996 về Chương trình trung học chính trị và giao cho Vụ Các trường chính trị của Học viện tổ chức biên soạn giáo trình. Trong chương trình, giáo trình Trung học chính trị biên soạn theo Quyết định 39-QĐ/GĐ, lần đầu tiên bộ môn Tư tưởng Hồ Chí Minh được đưa vào Phần học thứ IV của chương trình.
Bộ môn Tư tưởng Hồ Chí Minh ban đầu được phân công cho khoa xây dựng đảng (ở một số trường đảng tỉnh trước đây gọi là khoa công tác Đảng) quản lý, giảng dạy. Trong chương trình Trung học chính trị, môn học Tư tưởng Hồ Chí Minh được đưa vào giảng dạy với 4 bài, 20 tiết giảng. Về cơ bản, nội dung các chuyên đề xoay quanh những vấn đề lớn trong tư tưởng Hồ Chí Minh: 1. Nguồn gốc, quá trình hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh; 2. Những nội dung cơ bản của tư tưởng Hồ Chí Minh; 3. Đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; 4. Tư tưởng Hồ Chí Minh soi sáng công cuộc đổi mới hiện nay.
Đến năm 2002, theo quyết định số 484/2002/QĐ-HVCTQG ngày 11/12/2002 về việc ban hành “Chương trình đào tạo cán bộ lãnh đạo của Đảng, chính quyền, đoàn thể nhân dân cấp cơ sở” (hệ trung cấp lý luận chính trị). Chương trình này thay thế cho chương trình Trung học chính trị và được thực hiện thống nhất ở tất cả các trường chính trị tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương từ ngày 01/01/2003. Bộ môn Tư tưởng Hồ Chí Minh tiếp tục có sự thay đổi về nội dung, số lượng bài được bổ sung thêm, thành 8 bài, đều là những nội dung cốt lõi, rất quan trọng trong hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh, bao gồm: 1. Nguồn gốc, quá trình hình thành và phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh; 2. Tư tưởng Hồ Chí Minh về độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội; 3. Tư tưởng Hồ Chí Minh về Đảng Cộng sản Việt Nam trong điệu kiện đảng cầm quyền; 4.Tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước của dân, do dân, vì dân; 5. Tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết; 6. Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức; 7. Phong cách Hồ Chí Minh; 8. Học tập, vận dụng và phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh trong sự nghiệp đổi mới.
Thực hiện theo quyết định số 184-QĐ/TW ngày 03/9/2008 của Ban Chấp hành Trung ương về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của trường chính trị tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Lúc này, cơ cấu tổ chức của trường thành 4 khoa, 3 phòng. Khoa Lý luận cơ sở trước đây đổi tên thành Khoa Lý luận Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Và từ thời điểm 2008 thì bộ môn Tư tưởng Hồ Chí Minh chuyển về khoa lý luận Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh quản lý, giảng dạy. Như vậy, từ năm 2008 đến nay, môn học Tư tưởng Hồ Chí Minh đã trở thành một môn học độc lập và ngày càng được khẳng định vai trò, vị trí trong chương trình trung cấp lý luận chính trị. Tuy nhiên nội dung của môn học có sự thay đổi qua nhiều giai đoạn. Thực hiện quyết định 184-QĐ/TW, Giám đốc Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh đã ban hành Quyết định 1845/QĐ-HVCT-HCQG ngày 29/7/2009 về “Chương trình đào tạo cán bộ lãnh đạo, quản lý của Đảng, chính quyền, đoàn thể nhân dân cấp cơ sở” (hệ Trung cấp lý luận chính trị - hành chính), được thực hiện thống nhất ở các trường chính trị tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương từ ngày 01/9/2009. Gồm các bài: 1. Nguồn gốc, qúa trình hình thành và phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh; 2. Tư tưởng Hồ Chí Minh về độc lập dân tộc gắn liền với CNXH; 3. Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam; 4. Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam; 5. Tư tưởng Hồ Chí Minh về Nhà nước của dân, do dân, vì dân; 6. Tư tưởng Hồ Chí Minh về dân vận; 7. Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức cách mạng; 8. Tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa.
Đến năm 2014, căn cứ theo quyết định số 1479/QĐ-HVCTQG ngày 21/4/2014 của Giám đốc học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, với chủ trương rút gọn chương trình đào tạo trung cấp lý luận chính trị - hành chính, thì hầu hết các môn học trong trường trình bị giảm tải và rút ngắn nhiều chuyên đề, trong đó có bộ môn tư tưởng Hồ Chí Minh. Từ đó đến nay, môn Tư tưởng Hồ Chí Minh được gọi là phần học I.2 trong bộ môn những vấn đề cơ bản của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, với 5 bài: 1. Nguồn gốc, quá trình hình thành và phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh; 2. Tư tưởng Hồ Chí Minh về độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội; 3. Tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết; 4. Tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước của dân, do dân, vì dân; 5. Tư tưởng Hồ Chí Minh về cán bộ và công tác cán bộ. Theo Quyết định số 3136/QĐ-HVCTQG ngày 14 tháng 7 năm 2016 của Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, bài 5 được tăng thêm 4 tiết giảng.
Ngay sau khi Ban Bí thư Trung ương Đảng ban hành Quy định 09-QĐ/TW ngày 13/11/2018 về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của trường chính trị tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh đã ban hành Hướng dẫn 614-HD/TW ngày 26/12/2018 về thực hiện chương trình đào tạo Trung cấp lý luận chính trị - hành chính. Phần học tư tưởng Hồ Chí Minh tiếp tục được thực hiện như Quyết định 3136/QĐ-HVCTQG.
2. Một vài đánh giá chung về chất lượng giảng dạy phần học tư tưởng Hồ Chí Minh tại Trường Chính trị tỉnh Bình Định trong giai đoạn hiện nay
Qua nhiều năm giảng dạy môn học (phần học) Tư tưởng Hồ Chí Minh trong các chương trình trung cấp lý luận chính trị ở Trường Chính trị tỉnh Bình Định, đã đạt được những kết quả nhất định. Chuyển tải cho người học những nội dung cơ bản của tư tưởng Hồ Chí Minh và quá trình vận dụng của Đảng ta trong sự nghiệp đổi mới. Góp phần vào công tác xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam ngày càng trong sạch, vững mạnh, đưa việc “học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” của cán bộ, đảng viên hiệu quả, thực chất và lan tỏa sâu rộng trong quần chúng nhân dân. Đội ngũ giảng viên không ngừng phát triển cả về số lượng lẫn chất lượng, trình độ chính trị, chuyên môn và phương pháp giảng dạy luôn được đổi mới, nâng cao. Từ chỗ chưa có cử nhân tư tưởng Hồ Chí Minh, đến nay trường đã có 01 thạc sỹ chuyên ngành Hồ Chí Minh học. Tất cả giảng viên giảng dạy môn Tư tưởng Hồ Chí Minh đều là đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam có bản lĩnh chính trị vững vàng, có đạo đức, phẩm cách và lối sống trong sáng, lành mạnh. Không ngừng học hỏi, nâng cao trình độ kiến thức, tác phong, phương pháp và kỹ năng công tác, đáp ứng ngày càng tốt hơn trước những yêu cầu, nhiệm vụ mới.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được thì công tác giảng dạy môn học Tư tưởng Hồ Chí Minh ở Trường Chính trị tỉnh vẫn còn hạn chế, bất cập, chất lượng giảng dạy có bước nâng lên nhưng còn chậm so với yêu cầu đặt ra. Chương trình, nội dung môn học tuy đã được đầu tư điều chỉnh, đổi mới trong những năm vừa qua, nhưng hiện nay đã có biểu hiện bị khô cứng, lạc hậu so với thực tiễn sinh động đang thay đổi nhanh chóng, chưa tạo sự hấp dẫn đối với người học. Nội dung một số bài giảng chưa đảm bảo được thật đầy đủ các yêu cầu học thuật của môn học, chưa đáp ứng được nhu cầu của đối tượng người học là đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý rất đa dạng về nghề nghiệp, chuyên môn, vị trí công tác. Đặc biệt, việc lồng ghép, gắn lý luận với thực tiễn nói chung và thực tiễn ở tỉnh nhà nói riêng trong các bài giảng còn ở một mức độ khiêm tốn. Một số bài giảng vẫn thiên về thuyết trình một chiều, sự tương tác giữa người dạy và người học chưa đồng đều, đôi khi chỉ mang tính hình thức. Việc khai thác các phương tiện kỹ thuật phục vụ giảng dạy và học tập còn hạn chế. Nhiều trường hợp sử dụng máy chiếu chỉ để thay cho viết bảng. Nghị quyết 32 –NQ/TW của Bộ Chính trị, ngày 26 tháng 5 năm 2014 đã chỉ rõ: “Nội dung, chương trình đào tạo, bồi dưỡng chậm được đổi mới, bổ sung, cập nhật, còn trùng lặp, chưa đáp ứng yêu cầu nâng cao năng lực hoạt động thực tiễn, rèn luyện tư tưởng chính trị, đạo đức, phong cách lãnh đạo, quản lý. Phương pháp giảng dạy, học tập chậm được đổi mới, nặng về truyền đạt kiến thức, chưa phát huy được tính tích cực, sáng tạo của học viên”[2].
3. Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy môn tư tưởng Hồ Chí Minh
a) Tiếp tục đổi mới nội dung, chương trình môn học
Nâng cao chất lượng giảng dạy môn học phải bắt đầu từ việc đổi mới nội dung, phương pháp tổ chức học tập, phương pháp truyền thụ kiến thức cũng như chất lượng các bài giảng, nhằm đưa lại hiệu quả cao nhất. Muốn vậy, trước hết lãnh đạo khoa phải có sự chỉ đạo quán triệt các giảng viên trong khoa thực hiện tốt hoạt động giảng dạy của khoa, các giảng viên phải luôn bám sát yêu cầu nhiệm vụ chính trị; phương hướng, mục tiêu, phương châm của khung chương trình của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh để quán triệt, tổ chức, triển khai trên tinh thần chủ động, sáng tạo nhưng không làm trái quan điểm, nguyên tắc của Giám đốc Học viện đã phê duyệt. Các giảng viên phải nhận thức đổi mới chương trình, nội dung môn học không có nghĩa là thay đổi hoàn toàn, mà phải kế thừa, phát triển những kết quả đã đạt được; những nội dung phù hợp với tình hình mới cần tiếp tục duy trì; dành thời lượng cho từng nội dung trong bài giảng một cách phù hợp, phải xác định được nội dung trọng tâm của từng chuyên đề để xây dựng, biên soạn giáo án một cách hợp lý.
b) Tiếp tục đổi mới phương pháp giảng dạy theo hướng tích cực
Tiếp tục đổi mới phương pháp giảng dạy lý luận chính trị theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của người học; gợi mở, thảo luận, trao đổi thẳng thắn, đối thoại có trách nhiệm giữa giảng viên và học viên, kết hợp với ứng dụng hiệu quả công nghệ thông tin và các phương tiện hiện đại. Với những yêu cầu cụ thể là: “Giảm thời gian thuyết trình của giảng viên. Trong một buổi giảng bài, giảng viên chỉ được thuyết trình tối đa 75% tổng thời gian; thời gian còn lại giành cho trao đổi, thảo luận. Giảng viên lên lớp bắt buộc phải soạn bài trên phần mềm trình chiếu (Power Point), trao đổi với học viện qua E-mail, qua phần mềm quản lý đào tạo”[3]. Đó cũng là thực hiện những chỉ dẫn của Hồ Chí Minh về việc dạy và học theo tinh thần chủ động, tự học, do vậy người giảng viên “Phải nâng cao và hướng dẫn việc tự học”[4].
c) Tiếp tục từng bước nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên giảng dạy môn học tư tưởng Hồ Chí Minh trong thời gian tới
Nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên giảng dạy môn học tư tưởng Hồ Chí Minh là nâng cao tư tưởng, đạo đức; nâng cao trình độ chuyên môn cho đội ngũ giảng viên.
Đặc điểm của nghề dạy học, không chỉ có dạy kiến thức, mà còn có yếu tố dạy người. Cho nên, giảng viên không chỉ là người học rộng biết nhiều mà còn phải là người có phẩm chất đạo đức. Chính nhân cách, đạo đức của người giảng viên có ảnh hưởng và nói lên nhiều điều với học viên. Muốn giảng dạy giảng dạy môn học nhằm sửa chữa được tư tưởng, nâng cao đạo đức cách mạng cho người học, thì trước hết người giảng viên phải tự tu dưỡng, tự sửa chữa được tư tưởng, con người mình theo yêu cầu của thời đại, thì mới có thể hoàn thành sứ mệnh giảng dạy môn học tư tưởng Hồ Chí Minh cho cán bộ, đảng viên.
Bên cạnh đó, làm theo tấm gương Hồ Chí Minh, giảng viên giảng dạy lý luận nói chung, Tư tưởng Hồ Chí Minh nói riêng phải phấn đấu thành một nhà sư phạm có kiến thức sâu rộng. Bác đã ví mỗi giảng viên như “người huấn luyện”. Người cũng nhấn mạnh rằng, “không phải ai cũng huấn luyện được”. Nghĩa là mỗi giảng viên “muốn huấn luyện được”, ngoài kiến thức sâu rộng phải thường xuyên rèn luyện nghiệp vụ sư phạm: “Phải tìm cách dạy. Dạy cái gì, để học trò hiểu chóng, nhớ lâu, tiến bộ nhanh”[5]. Đội ngũ làm công tác chuyên môn từ biên soạn giáo trình, thiết kế bài giảng đến những người trực tiếp đứng lớp giảng dạy, cần phải không ngừng học hỏi, nghiên cứu khoa học, tiếp cận các kiến thức mới. Tích cực tham gia nghiên cứu khoa học chuyên ngành, viết các bài tạp chí, chuyên sâu vào những vấn đề chi tiết, cụ thể của một nội dung nào đó trong giáo trình, trong bài giảng. Tạo ra và tận dụng các diễn đàn như hội thảo, toạ đàm khoa học để trao đổi, bàn luận các nội dung, các vấn đề chuyên môn, các vấn đề phương pháp giảng dạy. Nhằm bồi dưỡng cho giảng viên không những đủ các kiến thức cơ bản mà còn phải cập nhật được những kiến thức mới, làm chủ được kiến thức, làm chủ được buổi giảng trên lớp, thậm chí là luận giải được những vấn đề mới từ nhu cầu, đòi hỏi của người học hay thực tiễn công việc đặt ra.
Để không ngừng nâng cao chất lượng giảng dạy môn học Tư tưởng Hồ Chí Minh trong thời gian tới, cần phải quán triệt và thực hiện đồng bộ các giải pháp trên. Và đặc biệt để những biện pháp đó đạt được hiệu quả tối ưu, cần đầu tư về cơ sở vật chất và tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng, Ban giám hiệu, các khoa chuyên môn, phòng chức năng đối với công tác giảng dạy. Đây là những giải pháp cơ bản, chủ yếu để nâng cao chất lượng giảng dạy môn học Tư tưởng Hồ Chí Minh ở trường Chính trị tỉnh Bình Định, đáp ứng ngày càng cao những đòi hỏi cả về lý luận và thực tiễn phục vụ cho công cuộc đổi mới, phát triển đất nước nói chung và tỉnh Bình Định nói riêng trong giai đoạn mới./.
[1] Đảng Cộng sản Việt Nam (1991), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia – Sự thật, Hà Nội, tr. 21.
[2] Bộ Chính trị (2014), Nghị quyết số 32-NQ/TW ngày 26/5/2014 về tiếp tục đổi mới,nângcaochất lượngcôngtác đào tạo,bồi dưỡng lý luận chính trị cho cán bộ lãnh đạo, quản lý, Hà Nội.
[3] Nguyễn Xuân Thắng (2017), “Đổi mới, tăng cường công tác dạy và học lý luận chính trị, góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ đảng viên, phòng chống suy thoái về tư tưởng chính trị hiện nay”, Cổng thông tin điện tử Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh.
[4] Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, Tập 6, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, tr. 260.
[5] Hồ Chí Minh: sđd, tập 8. tr. 138.
Tác giả: Trường Chính trị tỉnh Bình Định
Ghi rõ nguồn Cổng thông tin điện tử Trường Chính trị tỉnh Bình Định (truongchinhtri.binhdinh.gov.vn) khi trích dẫn lại tin, bài từ địa chỉ này
Tags: tuyên giáo
Thống kê truy cập
- Đang truy cập1
- Hôm nay260
- Tháng hiện tại1,683
- Tổng lượt truy cập3,478,153
